શું તમે જાણો છો કે ભારતની પ્રથમ મહિલા કોણ હતી જેણે વિશ્વની સૌથી મુશ્કેલ પરીક્ષા UPSC પાસ કરી અને IAS ઓફિસર બની. ચાલો આજે તમને તેમનો પરિચય કરાવીએ. જ્યારે પણ દુનિયાની અઘરી પરીક્ષાની વાત આવે છે ત્યારે UPSC પરીક્ષાનો ઉલ્લેખ અવશ્ય થાય છે. આ ત્રણ સ્તરની પરીક્ષામાં પ્રવેશવું કેટલું મુશ્કેલ છે. આનો અંદાજો એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે દર વર્ષે લાખો ઉમેદવારો પરીક્ષા આપે છે. પરંતુ પસંદગી માત્ર થોડાક સો લોકો માટે છે. જો કે, આ પછી પણ, કેટલાક લોકો એવા છે કે જેઓ પહેલા જ પ્રયાસમાં UPSC પરીક્ષામાં ક્રેક કરે છે.
સત્યેન્દ્ર નાથ ટાગોર UPSC પરીક્ષા પાસ કરનાર પ્રથમ ભારતીય પુરુષ હતા, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે UPSC પરીક્ષા પાસ કરનાર પ્રથમ ભારતીય મહિલા કોણ હતી? વાસ્તવમાં તેનું નામ અન્ના રાજમ મલ્હોત્રા છે. ચાલો આજે તમને દેશની પ્રથમ મહિલા IAS ઓફિસર વિશે જણાવીએ.
કોણ છે અન્ના રાજમ મલ્હોત્રા?
અન્ના રાજમ UPSC પરીક્ષા પાસ કરનાર પ્રથમ ભારતીય મહિલા હતી. 1947 માં ભારતની આઝાદી પછી, તેણીને દેશની પ્રથમ મહિલા અધિકારી તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવી હતી. તેમણે 1951 થી 2018 સુધી મદ્રાસ (હાલનું ચેન્નાઈ) માં તત્કાલિન સીએમ સી રાજગોપાલાચારી હેઠળ સેવા આપી હતી. મલ્હોત્રાની કારકિર્દી લાંબી અને સફળ રહી છે. તેણે પોતાના કરિયરમાં ઘણા પ્રોજેક્ટ પર કામ કર્યું. તેણે 1982ની એશિયન ગેમ્સ માટે ખાસ ટીમમાં પણ કામ કર્યું હતું.
જો તેમની UPSC સફરની વાત કરીએ તો 1951માં 27 વર્ષની ઉંમરે તેમણે સિવિલ સર્વિસની પરીક્ષા પાસ કરી હતી. આ પછી તેને ઇન્ટરવ્યુ માટે બોલાવવામાં આવ્યો હતો. ઇન્ટરવ્યુ પેનલે તેમને ફોરેન સર્વિસ અથવા સેન્ટ્રલ સર્વિસમાં જોડાવા સલાહ આપી હતી. તેની પાછળનું કારણ એ હતું કે આ સેવા મહિલાઓ માટે વધુ સારી માનવામાં આવતી હતી. જો કે, તેણે તેમ કરવાની ના પાડી અને જમીન સાથે જોડાઈને કામ કરવાનું પસંદ કર્યું. આ રીતે તે સિવિલ સર્વિસની મદ્રાસ કેડરમાં જોડાઈ.
એપોઇન્ટમેન્ટ લેટર પર લખેલી નોકરી છોડવાની વાત
ઇન્ટરવ્યુમાં જે બન્યું તે અન્ના રાજમ મલ્હોત્રાના જીવનની શરૂઆતની મુશ્કેલીઓ હતી. તેને આગળ ઘણી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. તેમના નિમણૂક પત્રમાં એવું પણ લખવામાં આવ્યું હતું કે લગ્ન પછી તેમણે તેમની સેવા છોડી દેવી પડશે. જોકે, બાદમાં આ નિયમમાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યો હતો. બીજી તરફ, તત્કાલિન સીએમ સી રાજગોપાલાચારી પણ તેમને જિલ્લા સબ-કલેક્ટર તરીકે નામાંકિત કરવામાં અચકાતા હતા. રાજગોપાલાચારીને લાગ્યું કે મહિલાઓએ સિવિલ સર્વિસમાં કામ ન કરવું જોઈએ.
જો કે, તેઓએ તેમની સેવા દરમિયાન તેમના પુરૂષ સમકક્ષો સાથે ખભે ખભા મિલાવીને કામ કર્યું. તેણે પોતાની મહેનત, કૌશલ્ય અને જ્ઞાન દ્વારા દરેક પગલા પર સફળતા હાંસલ કરી. અન્ના રાજમ મલ્હોત્રા બાદમાં હોસુર જિલ્લાના પ્રથમ મહિલા જિલ્લા સબ-કલેક્ટર બન્યા. બાદમાં તેમણે વોશિંગ્ટનમાં ઈન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડમાં ભારત માટે એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર તરીકે પણ સેવા આપી હતી.