હિન્દુ પંચાંગ અનુસાર માઘ મહિનામાં તલ, અનાજ અને વસ્ત્રોનું દાન કરવાનું વિશેષ મહત્વ જણાવવામાં આવ્યું છે, સાથે જ ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા અને ગીતાનો પાઠ કરવાથી ભગવાન શ્રી હરિ પ્રસન્ન થાય છે. માઘમાં સૂર્યદેવની પૂજા કરવાથી સ્વાસ્થ્ય અને પાપોમાંથી મુક્તિ મળે છે. ખરાબ કાર્યોની ક્ષમા માંગવા માટે પણ માઘ સ્નાન કરવામાં આવે છે.
માઘ મહત્વની પૌરાણિક કથા
દંતકથા અનુસાર, ગૌતમ ઋષિએ ઈન્દ્રદેવને શ્રાપ આપ્યો હતો, જેના કારણે ઈન્દ્રદેવ ડરી ગયા અને માફી માંગવા લાગ્યા. ગૌતમ ઋષિએ શ્રાપમાંથી મુક્તિ મેળવવા માટે માઘ મહિનામાં ગંગામાં સ્નાન કરવાનું કહ્યું, તેનાથી ઈન્દ્રદેવના પાપો અને શ્રાપનો અંત આવ્યો. ત્યારથી માઘ માસમાં સ્નાન દાનનું મહત્વ છે. લોકો પોતાના પાપોમાંથી મુક્તિ મેળવવા માટે માઘ મહિનામાં ગંગામાં સ્નાન કરે છે અને દાન કરે છે.
માઘ મહિનામાં પગલાં
– માઘ મહિનામાં તલનું દાન કરો.
– માઘ મહિનામાં દરરોજ સૂર્યદેવને અર્ઘ્ય અર્પણ કરો, સૂર્યદેવના નામનો ઉચ્ચાર કરો.
– ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરો, તમને સુખ અને સમૃદ્ધિ મળશે.
– તુલસીની પૂજા કરો, સાંજે તુલસીની સામે દીવો પ્રગટાવો.
– અન્ન અને વસ્ત્રોનું દાન કરો.
પવિત્ર નદીઓમાં સ્નાન કરો.
પૂર્ણિમાના દિવસે સવારે વહેલા ઊઠીને ઉપવાસનું વ્રત લેવું અને પવિત્ર નદી કે કુંડમાં સ્નાન કરવું. આ દિવસે શિવ, સંભૂતિ, સંતતિ, પ્રીતિ, અનુસૂયા અને ક્ષમાની પૂજા કરવી જોઈએ. આ દિવસે ગાય, હાથી, ઘોડો, રથ અને ઘી વગેરેનું દાન કરવાથી ધનની વૃદ્ધિ થાય છે. કાર્તિક પૂર્ણિમાના વ્રત રાખતી વ્રતધારી મહિલાઓએ જરૂરતમંદ વ્યક્તિને ભોજન અર્પણ કરવું જોઈએ. આ દિવસે રાધા-કૃષ્ણની પૂજા કરવી જોઈએ અને યમુનાજી પર કારતક સ્નાન પૂર્ણ કર્યા પછી દીવાનું દાન કરવું જોઈએ.