જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ પોલીગ્રાફ મશીન સાથે જોડાયેલ હોય છે, ત્યારે પરીક્ષક વ્યક્તિને શ્રેણીબદ્ધ પ્રશ્નો પૂછે છે. મશીન વ્યક્તિની શારીરિક પ્રતિક્રિયાઓ રેકોર્ડ કરે છે અને અસત્ય કે સત્ય કહે છે.
લાઇ ડિટેક્ટર મશીન, જેને પોલીગ્રાફ મશીન તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. કોઈ વ્યક્તિ સાચું બોલી રહી છે કે જૂઠું બોલી રહી છે તે શોધવા માટે કાયદાકીય એજન્સીઓ અને અન્ય સંસ્થાઓ દ્વારા લાંબા સમયથી તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. પોલીગ્રાફ મશીન વ્યક્તિના શારીરિક પ્રતિભાવોમાં થતા ફેરફારોને રેકોર્ડ કરે છે. આ બતાવે છે કે પ્રશ્ન પૂછતી વખતે વ્યક્તિ સાચું બોલી રહી છે કે જૂઠું બોલી રહી છે. ચાલો જાણીએ કે આ મશીન કેવી રીતે કામ કરે છે.
પોલીગ્રાફ મશીન કેવી રીતે કામ કરે છે?
પોલીગ્રાફ મશીનમાં ઘણા ઘટકો હોય છે, જે વ્યક્તિના મનોવૈજ્ઞાનિક પ્રતિભાવને શોધવા માટે એકસાથે માપવામાં આવે છે. ચાલો જાણીએ કે આ ઘટકોમાં શું શામેલ છે.
ન્યુમોગ્રાફ: આ ઘટક વ્યક્તિની શ્વાસ લેવાની પેટર્ન રેકોર્ડ કરે છે અને શ્વસન પ્રવૃત્તિમાં થતા ફેરફારોને શોધી કાઢે છે.
કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર રેકોર્ડર: આ ઘટક વ્યક્તિના હૃદયના ધબકારા અને બ્લડ પ્રેશર રેકોર્ડ કરે છે.
ગેલ્વેનોમીટર: આ ઘટક ત્વચાની વિદ્યુત વાહકતાને માપે છે, જે પરસેવાની ગ્રંથિમાં થતા ફેરફારોની નોંધ લે છે.
રેકોર્ડિંગ ઉપકરણ: આ ઘટક પોલીગ્રાફ મશીનના અન્ય ઘટકો દ્વારા એકત્રિત કરવામાં આવેલ ડેટાને રેકોર્ડ કરે છે.
જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ પોલીગ્રાફ મશીન સાથે જોડાયેલ હોય છે, ત્યારે પરીક્ષક વ્યક્તિને શ્રેણીબદ્ધ પ્રશ્નો પૂછે છે. મશીન વ્યક્તિની શારીરિક પ્રતિક્રિયાઓ રેકોર્ડ કરે છે. પ્રશ્નો સામાન્ય રીતે “હા” અથવા “ના” માં જ પૂછવામાં આવે છે. પરીક્ષક શરૂઆતમાં સામાન્ય પ્રશ્નો પણ પૂછે છે, જે કેસ સાથે સંબંધિત નથી. આ મશીનને ચકાસવા અને રેકોર્ડિંગ જોવા માટે કરવામાં આવે છે. આ સામાન્ય પ્રશ્નો જણાવે છે કે વ્યક્તિ સાચું બોલી રહી છે કે નહીં.
શું પોલીગ્રાફ ટેસ્ટ હંમેશા સચોટ હોય છે?
પોલીગ્રાફ ટેસ્ટ હંમેશા સચોટ હોતી નથી. પરીક્ષણ કેટલીકવાર બતાવી શકે છે કે વ્યક્તિ જૂઠું બોલે છે જ્યારે તે ખરેખર સાચું બોલે છે. જ્યારે વ્યક્તિ પરીક્ષણ દરમિયાન નર્વસ અથવા બેચેન હોય ત્યારે આવું થઈ શકે છે. ઉપરાંત, પોલીગ્રાફ પરીક્ષણો કેટલીકવાર બતાવી શકે છે કે જ્યારે વ્યક્તિ ખરેખર જૂઠું બોલે છે ત્યારે તે સાચું બોલે છે. જો કોઈ વ્યક્તિ તેમની શારીરિક પ્રતિક્રિયાઓને નિયંત્રિત કરવામાં સારી હોય અથવા જો તેઓ મશીનને મૂર્ખ બનાવવા માટે પ્રતિસાદનો ઉપયોગ કરતા હોય તો આવું થઈ શકે છે.