ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગે ભારતના તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો માટે સેન્ટ્રલ ઇક્વિપમેન્ટ આઇડેન્ટિટી રજિસ્ટ્રી શરૂ કરી છે. તે ભારતમાં તમામ મોબાઈલ ઓપરેટરોના IMEI ડેટાબેઝ સાથે જોડાય છે. તે નકલી મોબાઈલને દૂર કરવા અને મોબાઈલ ચોરી ઘટાડવા હેતુપૂર્વક બનાવવામાં આવી છે.
TelecomTalk એ તેના એક અહેવાલમાં માહિતી આપી છે કે CEIR હવે ભારતના તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં શરૂ કરવામાં આવી છે. તે સૌ પ્રથમ વર્ષ 2019 માં 13 સપ્ટેમ્બરના રોજ દાદરા અને નગર હવેલી અને ગોવા અને મહારાષ્ટ્રમાં લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. બાદમાં 30 ડિસેમ્બર 2019ના રોજ તેને દિલ્હીમાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. કોરોના રોગચાળાને કારણે બાકીના ભારતમાં તેનું વિસ્તરણ થઈ શક્યું નથી.
CEIR ને ઍક્સેસ કરવા માટે, વપરાશકર્તાઓ કાં તો સત્તાવાર વેબસાઇટની મુલાકાત લઈ શકે છે અથવા Android અને iOS માટે CEIR એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરી શકે છે. આ એક ફ્રી પ્લેટફોર્મ છે.
જ્યારે એન્ડ્રોઈડ ફોન અથવા આઈફોન ખોવાઈ જાય ત્યારે આ રીતે CEIR નો ઉપયોગ કરોઃ સરકારે જાણ કરી છે કે CEIR તમામ મોબાઈલ ઓપરેટર્સના IMEI ડેટાબેઝને જોડે છે. આ માટે સરકાર તમામ મોબાઈલ બ્રાન્ડ્સ અને નેટવર્ક ઓપરેટરો સાથે મળીને કામ કરે છે. CEIR IMEI નંબર દ્વારા ફોનને બ્લોક અથવા બ્લેકલિસ્ટ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં ચોર દ્વારા સિમ કાર્ડ બદલાય તો પણ તે તેનો ઉપયોગ કરી શકતો નથી.
CEIR નો ઉપયોગ કરવા માટે, વપરાશકર્તાઓએ વિનંતી સબમિટ કરવી પડશે અને નજીકના પોલીસ સ્ટેશનમાં FIR દાખલ કરવી પડશે. આ પછી વેબસાઈટ કે એપ પર જઈને ઓનલાઈન ફોર્મ ભરવાનું રહેશે.
આ ફોર્મમાં તમારે મોબાઈલ નંબર, ડિવાઈસ મોડલ, IMEI 1 અને 2 નંબર અને લોકેશનની માહિતી આપવી પડશે. તમારે CEIR સાઇટ માટે એફઆઈઆરની સ્કેન કરેલી નકલની પણ જરૂર પડશે.
આ પ્રક્રિયા પૂર્ણ કર્યા પછી, યુઝરનો ફોન 24 કલાકની અંદર સ્વિચ ઓફ થઈ જશે. એકવાર બ્લોક થઈ ગયા પછી ફોનનો ભારતમાં કોઈપણ નેટવર્ક પર ઉપયોગ કરી શકાતો નથી. સરકારે કહ્યું છે કે IMEI બ્લોક થયા પછી પણ પોલીસ તેને ટ્રેક કરી શકે છે. જો તમારો ફોન મળી જાય તો તમે તેને અનબ્લોક કરી શકો છો. CEIR પાસે અનબ્લોક વિકલ્પ પણ છે.