ચાલો જાણીએ કે નવરાત્રિ પર પૂજવામાં આવતી મા દુર્ગાના 9 સ્વરૂપો, 10 મહાવિદ્યાઓ અને ત્રણ મહાદેવીઓનું નામ કેવી રીતે પડ્યું અને તેમના જન્મ પાછળની કથા શું છે. 22 માર્ચ, 2023 થી ચૈત્ર નવરાત્રિ શરૂ થઈ છે, જે 9 દિવસ સુધી ચાલશે, જેમાં દેવી દુર્ગાના નવ અલગ-અલગ સ્વરૂપોની પૂજા કરવામાં આવશે. મા દુર્ગાને શક્તિ અને શક્તિનું પ્રતિક માનવામાં આવે છે. શાસ્ત્રો અને પુરાણોમાં મા દુર્ગાના અનેક અવતારોનું વર્ણન છે. ચાલો જાણીએ કે નવરાત્રિ પર પૂજવામાં આવતી મા દુર્ગાના 9 સ્વરૂપો, 10 મહાવિદ્યાઓ અને ત્રણ મહાદેવીઓનું નામ કેવી રીતે પડ્યું અને તેમના જન્મ પાછળની કથા શું છે.
કેવી રીતે દેવી દુર્ગાનો જન્મ થયો
મા દુર્ગાનો જન્મ અસુરોના રાજા રંભાના પુત્ર મહિષાસુરની હત્યા સાથે સંબંધિત છે. પુરાણો અનુસાર અસુર રાજા મહિષાસુરે કઠોર તપ કરીને ભગવાન બ્રહ્માને પ્રસન્ન કર્યા હતા અને તેમના વરદાનથી તેઓ ભેંસનું રૂપ ધારણ કરતા હતા. મહિષાસુરની તપસ્યાથી પ્રસન્ન થઈને બ્રહ્માજીએ તેમને અનેક વરદાન આપ્યાં હતાં, જેમાં તેઓ યુદ્ધના મેદાનમાં કોઈ પણ દેવ કે દાનવથી ક્યારેય હરાવી શક્યા નહોતા.
બ્રહજીએ આપેલા વરદાનથી મહિષાસુર ખૂબ શક્તિશાળી અને ઘમંડી બની ગયો હતો. તેના વરદાનના આધારે તેણે સ્વર્ગ પર હુમલો કર્યો અને તમામ દેવતાઓને હરાવીને તેને ત્યાં કબજે કરી લીધો. ભગવાન શિવ અને ભગવાન વિષ્ણુ પણ તેમને યુદ્ધમાં હરાવી શક્યા ન હતા.
મહિષાસુરની શક્તિ દિવસે દિવસે વધતી જતી હતી અને ત્રણેય લોકમાં તેનો આતંક થવા લાગ્યો. તેના તાંડવથી બધા દેવતાઓ અને ઋષિઓ પરેશાન થઈ ગયા. ત્યારે ભગવાન શિવ અને વિષ્ણુએ તમામ દેવતાઓની સલાહ લીધી અને એવી યોજના બનાવી જેમાં એવી શક્તિ પ્રગટ થઈ જે મહિષાસુરને મારી શકે. પછી બધા દેવતાઓએ મળીને શક્તિને પ્રકાશના રૂપમાં પ્રગટ કરી.
તમામ દેવતાઓની શક્તિઓને એક જગ્યાએ એકત્ર કરીને એક આકૃતિનો જન્મ થયો. તમામ દેવતાઓની આ શક્તિ શિવજીએ ત્રિશુલ આપી, વિષ્ણુજીને ચક્ર, ભગવાન બ્રહ્માને કમળનું ફૂલ, વાયુ દેવતાને નાક અને કાન, પર્વતરાજને વસ્ત્ર અને સિંહ મળ્યા. માતા શક્તિના વાળ યમરાજના પ્રતાપથી, અંગૂઠા સૂર્યના પ્રતાપથી, પ્રજાપતિના દાંત અને અગ્રીદેવની આંખોથી બનેલા હતા. આ સિવાય તમામ દેવતાઓએ પોતાના શસ્ત્રો અને આભૂષણો આપ્યા.
પુરાણો અનુસાર, તમામ દેવતાઓની કીર્તિ અને શસ્ત્રો પ્રાપ્ત કર્યા પછી, દેવી પ્રગટ થયા જે ત્રણેય લોકમાં અજેય અને દુર્ગમ બની ગયા. તેણીનું નામ દુર્ગા રાખવામાં આવ્યું કારણ કે યુદ્ધ ખૂબ જ ભીષણ અને દુર્ગમ હતું. શક્તિ અને મહિષાસુરના રૂપમાં દુર્ગા વચ્ચે 9 દિવસ સુધી યુદ્ધ થયું, ત્યારબાદ નવમા દિવસે દેવીએ મહિષાસુરનો વધ કર્યો.