પ્રેમ એક એવી સુંદર વસ્તુ છે. તેની અનુભૂતિ એક અલગ સ્તરની છે. જો કે, આ પ્રેમ પાછળ પણ ઘણી બધી રાસાયણિક સ્થિતિસ્થાપકતા છે. તમે ઘણીવાર લોકોને કહેતા સાંભળ્યા હશે કે જ્યારથી હું પ્રેમમાં પડ્યો છું, મને ભૂખ અને તરસ નથી લાગતી. નિદ્રાહીન રાતો વીતી ગઈ. બીજી બાજુ, જ્યારે કોઈનું બ્રેકઅપ થાય છે, ત્યારે તે હંમેશા ઉદાસ રહે છે.
પછી તેને કોઈ કામ કરવાનું મન થતું નથી. આ બધી વસ્તુઓ શરીરમાં હાજર અલગ-અલગ હોર્મોન્સને કારણે થાય છે. આજે આપણે આ સાથે જોડાયેલી રસપ્રદ વાતો જાણીશું.
કેટલાક પ્રેમ હોર્મોન્સ છે
પ્રેમથી લઈને બ્રેકઅપ સુધી દરેક પરિસ્થિતિમાં શરીરમાં અલગ-અલગ હોર્મોન્સ નીકળે છે. જેમ કે જ્યારે આપણે કોઈને અને તે વ્યક્તિને જોઈએ છીએ જે આપણને ગમે છે, ત્યારે હૃદયના ધબકારા અચાનક વધી જાય છે. આવું એટલા માટે થાય છે કારણ કે પછી શરીરમાં ડોપામાઈન નામના હોર્મોનની માત્રા વધવા લાગે છે.
એ જ રીતે જ્યારે આપણે આપણી ગર્લફ્રેન્ડ-બોયફ્રેન્ડ, પતિ-પત્ની, પ્રેમી વગેરે સાથે હોઈએ છીએ ત્યારે આપણા હૃદય, મન અને શરીરને સારું લાગે છે. આ બધું સેરોટોનિન નામના હોર્મોનને કારણે છે.
તે જ સમયે, જ્યારે કોઈ આપણને પ્રેમથી સ્પર્શ કરે છે, ત્યારે શરીરમાં ઓક્સિટોસિન નામનું હોર્મોન બહાર આવે છે. આ હોર્મોન બે વ્યક્તિઓ વચ્ચે વિશ્વાસ અને પ્રેમ વધારે છે.
બ્રેકઅપની સ્થિતિમાં આ બંને હોર્મોન્સ ઓક્સીટોસિન અને ડોપામાઈનનું પ્રમાણ ઘટવા લાગે છે. જેના કારણે મનમાં પ્રસન્નતાની લાગણી ઓછી થઈ જાય છે. આપણે ઉદાસી અનુભવવા માંડીએ છીએ. મનમાં ઘણા ખરાબ વિચારો આવે છે. મનને કંઈ સારું લાગતું નથી.
કયા હોર્મોન્સ શરીરમાં શું કરે છે?
હોર્મોન્સ આપણને ખુશ, દુઃખી અને ગુસ્સે પણ કરે છે. શરીરમાં દરેક કાર્ય માટે અલગ-અલગ હોર્મોન હોય છે. જેમ કે સોમાટ્રોપિન આપણી ઊંચાઈ વધારે છે. એસ્ટ્રોજન એક સેક્સ હોર્મોન છે જે સ્ત્રીઓમાં જાતીય ઈચ્છા વધારે છે. જ્યારે પુરુષોનું સેક્સ હોર્મોન ટેસ્ટોસ્ટેરોન છે. જ્યારે આપણને ઊંઘ આવે છે, ત્યારે શરીર ડોપામાઇન અને મેલાટોનિન જેવા હોર્મોન્સ છોડે છે.
મગજમાં હાજર સ્વાદુપિંડ, કિડની, વૃષણ, અંડાશય, થાઇમસ, થાઇરોઇડ અને પિનીયલ ગ્રંથીઓ જેવી જગ્યાઓમાંથી પણ હોર્મોન્સ મુક્ત થાય છે.
આ સિવાય મગજમાં પિચ્યુટરી ગ્રંથિ છે. આ શરીરમાં વિજેતા હોર્મોન્સ પણ છે, તે બધાને નિયંત્રિત કરે છે. આપણે એમ પણ કહી શકીએ કે હોર્મોન્સ આપણા શરીરને મન સાથે જોડે છે. તેથી જ જ્યારે આપણે કોઈને સાચો પ્રેમ કરીએ છીએ, ત્યારે આપણે તેને પૂરા દિલથી પ્રેમ કરીએ છીએ.